تاریخچه حسابداری – نحوه پیدایش و شکل گیری آن از آغاز

باور بر این است که ریشه اصلی نوشتن از علائم اولیه ی توسعه یافته است که برای نگه داشتن حساب کالا در انبار دوران باستان بیش از ۵۳۰۰ سال پیش بکار رفته اند. این تصور که سیستم شمارش پیش‌عددی تاریخی حتی قبل‌تر از زبان نوشتاری دارد از نظر بسیاری از مورخان و باستان شناسان عجیب نیست چراکه مدت‌ها است دریافته اند که تاریخ تمدن بشری تا حد زیادی از تاریخ تجارت جدانا شدنی است.

داستان منشاء سیستم های مالی و تجارت کمک می‌کند گزارشی تاریخی از ریشه‌ها و پیشرفت حسابداری را بدانیم، چرا که تجارت و حسابداری از همان ابتدای خود به صورت موازی حرکت کرده‌اند. به همین دلیل، تاریخچه حسابداری ، اغلب از تاریخ امور مالی و تجاری جداگانه در نظر گرفته نشده است.

حسابداران باستانی مصر، بین النهرین، یونان و روم

دفترداران مصر باستان سوابق بسیار دقیق موجودی کالاهای انبار سلطنتی را نگه می‌داشتند. دقت این اسناد با مجازات سریع و شدید در صورت کشف محاسبه اشتباه تضمین می‌شد.

باستان شناس دکتر گونتر درایر از موسسه آلمانی باستان شناسی برچسب‌های استخوانی ۵۳۰۰ ساله حکاکی شده‌ای را با علائم و متصل به کیسه‌های روغن و کتان در ابیدوس، مقبره مصری شاه عقرب I کشف کرده است.

توصیف مالکان موجودی، مقدار، و تامین‌کنندگان، برچسب‌هایی ازدوران باستان است که به عنوان منشاء باستانی سیستم‌های شمارش شناخته شده اند که در نهایت به روش‌های حسابداری پیچیده‌ای که امروزه با آنها آشنا هستیم توسعه یافته‌اند.

دیگر جوامع باستانی نیز از روش‌های حسابداری استفاده کرده‌اند، از جمله کاتبان بین النهرین که سوابق تجارت را بر روی لوح های گلی نگهداری می‌کردند. در یونان باستان، دفاتر حساب بانکداران نشان می‌دهد که آنها پول را مبادله و قرض داده و به مردم کمک می کردند پول نقد را از طریق بانک‌های وابسته در شهرهای دیگر انتقال بدهند. در روم باستان، حساب های دولتی و بانکی از اسناد نگهداری شده توسط سران خانواده ها نشأت می گرفت.

  حتما مقاله حساب تفصیلی شناور یا تفصیلی واحد چیست و چه کاربردی دارد؟ مطالعه کنید.

قرن ۱۴ – سیستم حسابداری دوطرفه

مهم ترین رویداد در تاریخ حسابداری به طور کلی انتشار حسابداری دوطرفه (دوبل) توسط لوکا پاچیولی در قرن چهاردم در ایتالیا عنوان شده است. پاچیولی در روزگار خود بسیار مورد احترام و دوست و معاصر لئوناردو داوینچی بود.

در واقع، ایتالیایی های قرن ۱۴ تا ۱۶ میلادی  در موارد بسیاری به عنوان پدران حسابداری مدرن تصدیق شده‌اند و اولین کسانی بوده‌اند که از اعداد عربی، به جای اعداد رومی، برای پیگیری حساب‌های تجاری بهره برده‌اند.

پاچیولی حسابداری دوطرفه و دیگر مفاهیم مربوط به تجارت را در کتاب خود De Computis et ) Scripturis )  شرح داده است که با عنوان «پیرامون ارزیابی ها و نوشته ها» به انگلیسی ترجمه شده است.

این کتاب به پنج زبان در طی یک قرن پس از اولین انتشار آن ترجمه شد. اصول روش حسابداری مورد استفاده امروز در‌ واقع تغییرات کمی از زمان پاچیولی به خود دیده است.

قرن ۱۹ – آغاز حسابداری مدرن در اروپا و امریکا

حرفه حسابداری رسمی مدرن در اسکاتلند در سال ۱۸۵۴ پدید آمد، هنگامی که ملکه ویکتوریا اجازه نامه ای سلطنتی را به موسسه حسابداران در گلاسکو داد و حرفه حسابدار خبره (CA) را ایجاد کرد. امروزه، قدیمی‌ترین شرکت‌های حسابداری عمومی در اسکاتلند یافت می شوند.

در اواخر دهه ۱۸۰۰، حسابداران خبره از اسکاتلند و بریتانیا به ایالات متحده آمدند تا به حسابرسی سرمایه گذاری بریتانیا بپردازند. برخی از این حسابداران در ایالات متحده باقی ماندند و روش‌های حسابداری را پایه ریزی کرده و به نقطه شروع چندین شرکت حسابداری در ایالات متحده تبدیل شدند.

اولین نهاد ملی حسابداری ایالات متحده در سال ۱۸۸۷ برپا شد. انجمن آمریکایی حسابداران عمومی طلایه‌دار موسسه آمریکایی حسابداران رسمی (AICPA) است.

قرن ۲۰ – توسعه استانداردهای حسابداری مدرن

حرفه حسابداری در قرن بیستم در هر سو توسعه یافت . در ابتدا، برای نیازهای دولتی برای حسابرسی صورت‌های مالی و سپس حول نیازهای فدرال که توسط قانون اوراق بهادار در سال ۱۹۳۳ و ۱۹۳۴ (که کمیسیون بورس و اوراق بهادار را ایجاد کرد) مطابق با مقاله‌ای در ژوئیه ۱۹۹۹ در نشریه CPA تصویب شد.

درخواست کنگره و SEC در دهه ۱۹۷۰، برای گزارشگیری مالی قابل اطمینان تر و قابل مقایسه به تاسیس هیئت استانداردهای حسابداری مالی (FASB) در سال ۱۹۷۳ منجر شد. FASB و هیئت استانداردهای حسابداری دولتی (GASB) هم اکنون دو سازمان اصلی مسئول برای ایجاد اصول حسابداری پذیرفته همگانی (GAAP) در ایالات متحده محسوب می‌شوند.

قرن ۲۱ – مقررات حسابداری در تجارت مدرن

فراتر از مقررات خود صنعت، دولت همچنین مجموعه استانداردهای حسابداری را از طریق نهادهایی مانند کمیسیون بورس و اوراق بهادار و قوانینی مانند قانون ساربنز – آکسلی ۲۰۰۲، تصویب شده پس از رسوایی حسابداری انرون و ورلدکام (WorldComm) تصویب کرد.

قرن ۲۱ همچنین شاهد تصویب قانون داد – فرانک پس از رکود سال ۲۰۰۸ بود. این قانون ۱۶ حوزه عمده اصلاحات، از جمله ایجاد شورای نظارت ثبات مالی و قانون ولکر را در برداشت که برای محدود کردن بانک‌ها از مالکیت، سرمایه گذاری، یا حمایت از صندوق‌های پوشش ریسک (hedge funds)، صندوق‌های سهام خصوصی، یا هر نوع دیگری از عملیات تجاری اختصاصی در نظر گرفته شد که به سود خود آنان منجر می‌شد.

  حتما مقاله درس اول مدرسه حسابداری : “حسابداری چیست ؟” مطالعه کنید.

نگاهی به آینده

حسابدارانی که به آینده می‌نگرند، دریافته‌اند که اصول حسابداری موجود در ایالات متحده که به عنوان اصول حسابداری پذیرفته همگانی (GAAP) شناخته شده است، به احتمال زیاد در آینده‌ای نه چندان دور مهجور و منسوخ خواهد شد.

استاندارد جهانی در خارج از ایالات متحده، استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی (IFRS) است. درحالی که تجارت جهانی همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد، تلاش‌هایی برای ایجاد استانداردهای حسابداری سازگار در سراسر مرزها از طریق اتخاذ گسترده IFRS توسط شرکت‌های حسابداری و تجاری آمریکایی صورت گرفته است که مایل‌اند به همکاری در اقتصاد جهانی ادامه بدهند.