آشنای با سال مالی در حسابداری | مراحل حسابداری پایان سال مالی چیست؟

ما انسان‌ها گذر عمرمان را با مفهومی به نام سال مشخص می‌کنیم و در ابتدای هر سال هم جشنی به نام نوروز را برگزار می‌کنیم که خبر از اتمام سال قبلی و آغاز سال جدید می‌دهد. همان طور که ما انسان‌ها کارهای خود را بر اساس مفهوم سال برنامه‌ریزی می‌کنیم کسب و کارها نیز بر اساس مفهومی به نام سال مالی ساماندهی می‌شوند.

هر سال مالی همانند سال شمسی ۱۲ ماه دارد و بستن سال مالی یکی از عملیات‌های ضروری برای تمام شرکت‌ها، سازمان‌ها، کسب و کارهای بزرگ و حتی کسب و کارهای پیش پا افتاده است. در این مقاله قصد داریم به تشریح مفهوم سال مالی و طریقه‌ی محاسبه آن بپردازیم

• سال مالی چیست؟

سال مالی برای کسب و کارها هر ۱۲ ماه یکبار آغاز می‌شود و روز آغاز آن برای کسب و کارها در کشورهای مختلف دنیا متفاوت است. به عبارت دیگر برخلاف سال شمسی که روز آغاز آن در تمام جهان اول فروردین ماه است، اما سال مالی هر کشور توسط همان کشور مشخص می‌شود. معمولاً در ایران روز اول فروردین به عنوان روز آغاز سال مالی نیز در نظر گرفته می‌شود.

همین طور در کشورهای دیگر نیز هر کسب و کار یک سال مالی دارد که برای پرداخت و هماهنگی عملیات داخلی و همچنین عملیات مالی با دولت‌ها به عنوان نقطه‌ی مبدأ در نظر گرفته می‌شود. در کنار سال مالی رسمی که توسط دولت‌ها مشخص می‌شود، معمولاً هرکسب و کار در داخل سیستم خود نیز می‌تواند سال مالی منحصر به فرد خود را داشته باشد و تاریخ آغاز آن را هم به دلخواه خود تعیین کند.

برخی از کسب و کارها در سیستم داخلی خود به جای تعریف سال مالی، دوره‌ای را به نام دوره‌ی مالی تعریف می‌کنند که تفاوت آن با سال مالی در مدت آن است. دوره‌های مالی معمولاً سه ماهه و شش ماهه در نظر گرفته می‌شوند. معمولاً شرکت‌هایی دوره‌ی مالی برای خود تعریف می‌کنند که از حجم عملیات مالی بالایی برخوردار باشند؛ در نتیجه نیاز دارند تا در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر از یک سال به ساماندهی عملیات و بازخوردگیری بپردازند.

شرکت‌ها در پایان دوره‌ی مالی یا سال مالی خود به صورتحساب‌های مختلف مالی خود رسیدگی می‌کنند و پس از تعیین تکلیف کردن عملیات مالی یک سال گذشته و برطرف کردن اختلاف حساب‌ها، پرونده‌ی آن را می‌بندند؛ به چنین کاری بستن سال مالی گفته می‌شود. البته این به آن معنا نیست که شرکت‌ها در سال فقط یک بار به حساب‌هایشان رسیدگی می‌کنند، بلکه عملیاتی نیز به نام گزارش‌های میان دوره‌ای وجود دارد که در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر از یک ماهه تا ۶ ماهه انجام می‌شود.

• چرا پایان سال مالی اهمیت دارد؟

قرار دادن سال مالی سبب نظم بخشیدن به حساب و کتاب‌ها می‌شود و اگر بین صورتحساب‌ها اختلافاتی وجود داشته باشد، به آن رسیدگی می‌شود. بستن سال مالی در یک سال مشخص برای یک شرکت به معنای آن است که آن شرکت در آن سال هیچگونه اختلاف حسابی نداشته است. زیرا تا قبل از پایان سال مالی به تمام اختلافات رسیدگی کرده و اشکالات را پیدا و برطرف نموده است.

پایان سال مالی تنها مخصوص شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ نیست؛ بلکه کسب و کارهای کوچک نیز برای خود سال مالی در نظر می‌گیرند تا بتوانند برنامه‌های لازم را داشته باشند. به عنوان مثال یک سوپرمارکت پس از پایان سال مالی می‌تواند از میزان اجناسی که در آن سال فروخته یک دید کلی پیدا کند و برای سال بعد تصمیم‌های جدیدتری را بگیرد. همچنین اگر بدهکار یا بستانکار باشد، به تسویه حساب‌های خود می‌پردازد.

چگونه می‌توانیم سال مالی داشته باشیم؟

این کار ساده است؛ کافی است شما روزی را به عنوان روز آغاز سال مالی خود در نظر بگیرید. اگرچه این روز می‌تواند هر روزی که دلخواه شما است باشد، اما معمولاً تعیین آن برای کسب و کارهای مختلف متفاوت صورت می‌گیرد. دلیل این امر آن است که بستن سال مالی معمولاً در زمانی باید انجام گیرد که کسب و کار به یک نقطه‌ی پایدار می‌رسد. به عنوان مثال ممکن است برخی کسب و کارها در سال چند هفته را به حراج محصولات خود اختصاص دهند؛ بنابراین بستن سال مالی باید بعد از این هفته‌ها باشد.

چرا که اگر این روز در بین بازه‌ی زمانی مربوط به حراج قرار گیرد، ممکن است عملیات‌های شرکت را با اختلال‌های جدی مواجه کند. همچنین از آنجا که بستن سال مالی کاری زمان‌بر است، معمولاً چند روز از خلوت‌ترین روزهای سال از نظر کاری به آن اختصاص داده می‌شود تا بررسی‌ها با دقت و تمرکز بهتری انجام گیرد و اشتباهات احتمالی به حداقل برسد.

• مراحل پایان سال مالی چیست؟

معمولاً عملیات مربوط به بستن سال مالی از رسیدگی به صورت‌های بدهکار و بستانکار آغاز می‌شود. صورت‌های تراز مالی جزئی باید یکی یکی مورد بررسی قرار گیرند و در نهایت یک صورت ترازنامه‌ی کلی از آن‌ها به دست آید. نکته‌ی مهمی که باید یادآور شویم آن است که بستن سال مالی لزوماً به معنای تسویه‌ی کامل حساب‌های بدهکار یا بستانکار نیست؛ بلکه به این معنا است که تکلیف حساب‌های جزئی مشخص شود و یک تصویر کلی از عملیات مالی مجموعه به دست آید.

ممکن است در طول فرآیند بستن سال مالی بعضی از حساب‌های بدهکار یا بستانکار به سال بعد منتقل شوند. بنابراین این انتقال زمانی در صورتحساب‌ها ثبت می‌شود و سایر عملیات مربوطه در سال بعد صورت می‌گیرد. قرار دادن یک سال مالی برای تمام کسب و کارها و مجموعه‌هایی که گردش مالی دارند، یک امر ضروری محسوب می‌شود.

منابع:

https://www.thebalance.com