به طور کلی مالیات به هزینه و یا پولی گفته می شود که هر شخص یا شرکت یا سازمانی موظف است آن را به دولت پرداخت کندو این میزان نرخ در میان همه ی کشورها و دولت ها متفاوت است. فرار مالیاتی همان گونه که نامش پیدا است یعنی به جا نیاوردن و تمکین نکردن از مقررات مالیاتی و فرار کردن از پرداخت مالیات.
این روزها بحث فرار مالیاتی یکی از مبحث های مهم و چالش برانگیز دولت و اداره امور مالیاتی در سراسر کشور ها شده است و فرقی ندارد اهل کدام کشور باشید، فرار مالیاتی در تمام دنیا یک معنی را در پی دارد و پیگرد های قانونی را نیز در پی دارد. در واقع می توان گفت که عبارت فرار مالیاتی در مقابله با امورات و انجام فعالیت های غیر قانون اتخاذ شده است و انجام دادن این عمل از سوی هر شخص یا سازمانی پیگرد قانونی را به دنبال دارد.
زمینه های پیدایش فرار مالیاتی چیست؟
در جوامع امروزی و حتی شاید در گذشته نیز بسیاری عوامل های مختلف دست به دست هم داده اند و باعث پیدایش فرارهای مالیاتی شده که در روند پیدایش این عمل، بسیاری مشکلات دیگر به دنبال آن به وجود آمده است. عوامل هایی از جمله:
- جا نیفتادن فرهنگ مالیاتی در جامعه
- نبود اطلاعات کامل در هر جامعه ای و عدم مبادلات این اطلاعات و معلومات
- نبود یک سیستم نظارت قوی جهت نظارت و پیگیری نمودن مالیات های اخذ شده
- وجود ضعف در اجرای مالیات های علل الراس و خود اظهاری
- درست نبودن رقم های درآمدی
- وجود معافیت های بزرگ و وسیع برای افراد پر درآمد
به سبب وجود موارد ذکر شده در فوق زمینه برای ایجاد پیدایش اقتصادهای زیر زمینی و فرارهای مالیاتی فراهم می شود و مردم در پی هر گونه تلاشی هستند تا از دادن مالیات هایی که موظف به پرداخت آن هستند سر باز زده و از انجام آن شانه خالی کنند. به دنبال این جریان ها بسیاری نابه سامانی های اقتصادی و اجتماعی به وجود می آیند و باعث ایجاد مشکلات بزرگ تری خواهد شد. از جمله مشکلات پولی و اقتصادی در هر کشور و یا حتی در مبادلات بین کشور ها نیز نابه سامانی هایی رخ خواهد داد. چرا که در بسیاری از کشور ها درآمد اصلی دولت از مالیات های کسب شده از افراد و عموم ملت به دست خواهد آمد.
مقابله با فرار مالیاتی چگونه است؟
همان گونه که گفته شد فرار مالیاتی که جریمه و تخلف به حساب می آید و لازم است که دولت و به دنبال آن اداره امور مالیاتی در پی انجام این تخلف از سوی هر شخصی یا سازمانی پیگردهای قانونی وی را دنبال کرده و جرائمی برای آن در نظر بگیرد. در کنار این ها بهترین روش حتی قبل از پیگردهای قانونی، اتخاذ راه های مقابله با فرار مالیاتی است. یکی از دلیل های اصلی فرار مالیاتی افراد، چند شغله بودن آن ها است و درآمد حاصله آن ها از چند شغل ناشی می شود.
به گفته بسیاری از کارشناسان مسائل اقتصادی یکی از راه های موثر بر مقابله با فرار مالیاتی این است که اگر دولت تصمیمات و راه کار های بهتری را در این زمینه اتخاذ کند و شرایط مستعد و مناسبی را برای کارکنان اداره امور مالیاتی فراهم نماید تا بتوانند روند کاری خود را بهتر انجام دهند، در این صورت می توان گفت اخذ مالیات ها از سوی کارکنان اداره امور مالیاتی با سرعت و دقت بیشتری انجام می شود.
یکی دیگر از راه کارهایی که دولت موظف است که در جوامع خود اتخاذ کند تا اقدامات فرار مالیاتی صورت نگیرد و نیاز های جامعه به معنای واقعی بر طرف شوند، فرهنگ سازی روش های صحیح و درست پرداخت کردن مالیات است که این فرهگ سازی از راه های مختلفی صورت می گیرد. از جمله
- نشان دادن و آموزش دادن راه های پرداخت مالیات و زمینه سازی دولت از طریق رسانه های ملی به شیوه های متعددی از جمله ساخت فیلم های تلویزیونی و مستند و …
- رواج دادن اندیشه و تنفکر پرداخت کردن مالیات توسط هر شخصی یا سازمانی جهت آباد سازی میهن و سرزمین خود
- قرار دادن مفاهیم های مالیاتی در چند واحد درسی و آموزش دادن آن به دانش آموزان و دانشجویان ملت
- دادن آموزش های لازم و ارتقای سطح کیفی کارکنان دولت و اداره امور مالیاتی کشور و…..
راه های جلوگیری از فرار مالیاتی چیست؟
یکی از مهم ترین و تاثیر گذار ترین راه هایی که باید هر دولتی در راستای اهداف خود و گرفتن مالیات های دقیق و تعین شده جهت جلوگیری از فرار مالیاتی باید انجام دهد، عدالت مالیاتی است. عدالت مالیاتی برای تمامی احاد ملت ها بسیار مهم و تاثیر گذار می باشد. به گونه ای که اتخاذ و قرار دادن نرخ های مالیاتی برای تمامی اشخاص و سازمان ها به گونه ی عادلانه ای صورت گیرد تا موجب ایجاد فرار مالیاتی از سوی مردم نشود و دست به هرکاری جهت سر باز زدن از پرداخت مالیات نشوند.
یکی دیگر از مهم ترین عواملی که به راحتی باعث می شود تا از فرار مالیاتی مردم جلوگیری شود، ایجاد ثبات در قوانین و مقررات دولت است. تا زمانی که هر دولتی در اجرای قوانین و مقرارت خود ثبات کاملی نداشته باشد، با فرارهای مالیاتی بزرگی از جانب آحاد ملت خود مواجه می شود و نمی تواند آن را جلوگیری نماید.
فرار مالیاتی چه مجازاتی را در پی دارد؟
همان طور که گفته شد، طبق قوانین و مقرراتی که هر دولت در کشور خود تعین می کند، فرار مالیاتی افراد یک جرم محسوب شده که این جرم فرایند مجازات را در پی دارد و فردی که مرتکب جرم فرار مالیاتی می شود، مجازاتی برای او از سوی دولت و اداره امور مالیاتی در نظر گرفته می شود.
در نظر گرفتن مجازات برای افرادی که مرتکب به جرم فرار مالیاتی می شوند در تمام دنیا با توجه به ساز و کارهایی که در کشور خود دارند وجود دارد. از نظر تمامی دولت ها هر شخصی از فرد عادی و معمولی گرفته تا افراد مشهور و سرشناس، زمانی که از دادن مالیات شانه خالی می کنند اگر با آن ها برخورد نشود در حق دیگر آحاد ملت ناعدالتی صورت می گیرد.پ
در ایران طبق قوانین و مقرراتی که برای مالیات و اظهارنامه مالیاتی وضع شده است، کسانی که از دادن مالیات طفره می روند و فرار مالیاتی صورت می گیرد، مشمول مجازات مالیاتی می شوند و عموما این مجازات از سه ماه تا یک سال حبس را به دنبال دارد.
شفافیت مالی چیست؟
شفافیت مالی به معنای روشن و واضح بودن امور مالی و ساختارهای عملکردی نظام دولت ها بر عموم مردم است. بنابراین می توان گفت که شفافیت مالی یکی از بحث های فوق العاده مهم در نظام دولت ها می باشد و باعث می شود تا مردم به دولت های اعتماد بیشتری داشته و اعتبار را افزایش دهد.
همچنین وجود شفافیت مالی در دولت ها باعث می شود تا مردم از تصمیم گذاری های دولت به راحتی آگاه شده و سبب افزایش حمایت مردم از برنامه های دولت شده و اتحاد میان مردم و دولت را در پی دارد.
به طور کلی می توان شفافیت مالی را بر پایه ۴ اصول تعریف کرد:
- شفافیت نقش ها و مسئولیت هایی که از جانب دولت تعین می شود
- دسترسی عموم مردم به تمامی اطلاعات و تعهدات دولت
- علنی بودن برنامه های اجرایی دولت و ارائه گزارش های شفاف و واضح مالی
- اطمینان داشتن عموم مردم به دولت و ایجاد یک پارچگی