مطالبات مشکوک الوصول چیست و محاسبه هزینه آن به چه صورت است؟

حساب مطالبات مشکوک الوصول را بشناسید.

در بسیاری از شرکت ها و بنگاه های اقتصادی که معاملات غیر نقدی اتفاق می افتد، با تمام توجه و دقتی که در انتخاب مشتریان قابل اعتماد و خوش حساب انجام می گیرد، ممکن است مدیران مالی در پایان سال این احتمال را در نظر بگیرند که برخی از مشتریان توان پرداخت بدهی های خود و انجام بخشی از تعهداتشان را نداشته باشند و بنابراین، شرکت به میزان مطالباتی که امکان وصول آنها بعید به نظر می رسد متضرر خواهد شد.

این گونه حساب ها به مطالبات مشکوک الوصول یا اصطلاحا مطالبات م.م موسومند. بررسی های وضعیت حساب بدهکاران معمولا در پایان سال مالی و هنگام تهیه صورت های مالی اساسی انجام می شود تا با تشخیص و تعیین مطالبات مشکوک الوصول و یا لاوصول و تاثیر دادن نتایج حاصل از این بررسی ها در صورت های مالی، نتیجه کار موسسه و وضعیت مالی آن به نحو مطلوب انعکاس یابد.

 روش های محاسبه هزینه مطالبات مشکوک الوصول چیست؟

احتمال عدم وصول برخی از مطالبات در شرکت ها مسئله ای عادی است و در سالهای مالی مختلف ممکن است مکرر اتفاق بیفتد. به همین دلیل روشهایی در نظر گرفته می شود که بتوان بر اساس آن، میزان مطالبات مشکوک الوصول را در پایان سال مالی مشخص کرد.

روش اول- رسیدگی به کلیه اقلام

در مواردی که تعداد مشتریان کم است و امکان دسترسی به اطلاعات لازم در مورد وضعیت مالی مشتریان وجود داشته باشد، وضعیت تک تک آنها به طور مجزا مورد بررسی قرار می گیرد و اگر تمام یا بخشی از مطالبات احتمالا قابل وصول تشخیص داده نشود، معادل آن اندوخته مطالبات مشکوک الوصول که به اختصار به آن اندوخته یا ذخیره م.م می گویند در نظر گرفته می شود.

از آن جا که به هرحال احتمال سوخت طلب وجود دارد، هم در جهت رعایت اصل وضع هزینه های یک دوره از درآمد همان دوره و هم اصل محافظه کاری معادل مبلغی که احتمال وصول آن ضعیف است حساب هزینه م.م بدهکار و حساب ذخیره م.م بستانکار خواهد شد.

حساب بدهکاران به این دلیل بستانکار نمی شود که دراین مرحله هنوز سوخت طلب قطعین نیافته است و صرفا احتمال آن حسب شواهد و قرائن مطرح شده است.

این روش با اینکه روشی دقیق است اما به دلیل محدویدتها و به خصوص در شرکتهایی که تعداد مشتریان بالاست ، کارآیی ندارد.

روش دوم- نسبت یا درصدی از مانده بدهکاران

همه شرکت ها و موسسات تجاری، روال و روش مشخصی برای فعالیتهای خود دارند که در طول زمان و مراجعه به آرشیوها می توانند به نتایج مشابهی دست یابند. به طور مثال ممکن است شرکتی به صورت تجربی دریابد که هر سال مقداری از مطالبات آن ها که به صورت درصدی از مانده حساب بدهکاران در پایان سال مشخص می شود، قابلیت وصول نخواهند داشت.

پس از مشخص کردن این روال، درصدی از مانده بدهکاران را در پایان سال محاسبه کرده و به همان میزان حساب هزینه م.م را بدهکار و حساب ذخیره م.م را بستانکار می کنند.

این روش متداولترین روش محاسبه هزینه (ذخیره) مطالبات مشکوک الوصول است.

روش سوم- تهیه جداول زمانی (تعیین مدت بدهی بدهکاران):

این روش نیز مانند قبلی بر اساس تجربه و بررسی اتفاقات مالی در سنوات قبل و چگونگی وصول مطالبات در گذشته است. به طور مثال شرکتی براساس تجربه و سوابق قبلی به این نتیجه میرسد که ۷٫۵ درصد از مطالباتی که بیش از شش ماه از آن گذشته و ۵ درصد از میزان مطالباتی که بیش از ۳ ماه و کمتر از شش ماهه و ۲٫۵ درصد از میزان مطالباتی که تا سه ماه از موعد وصول آنها سپری شده است احتمالا وصول نخواهند شد.

در این گونه موارد از روش تنظیم جدول زمانی یا تعیین مدت بدهی بدهکاران برای تعیین میزان هزینه م.م استفاده می شود. مثال:

ردیف	نام	سررسید	مبلغ	تا ۳ ماه تاخیر	از ۳ تا ۶ ماه تاخیر	بیش از ۶ ماه تاخیر
۱	مشتری یک	۱۰/۰۳/۹۴	۷۰۰۰۰۰			۷۰۰۰۰۰
۲	مشتری دو	۱۵/۰۳/۹۴	۶۰۰۰۰۰			۶۰۰۰۰۰
۳	مشتری سه	۱۵/۰۷/۹۴	۳۲۰۰۰۰		۳۲۰۰۰۰
۴	مشتری چهار	۰۲/۱۰/۹۴	۱۱۰۰۰۰	۱۱۰۰۰۰
۵	مشتری پنج	۰۱/۰۲/۷۶	۱۰۰۰۰۰
			۱۸۳۰۰۰۰	۱۱۰۰۰۰	۳۲۰۰۰۰	۱۳۰۰۰۰۰
				۲٫۵%	۵%	۷٫۵%
هزینه (دخیره)م.م			۱۱۶٫۲۵۰	۲٫۷۵۰	۱۶٫۰۰۰	۹۷٫۵۰۰

مشخص است که هرچه زمان تاخیر بیشتر می شود درصد احتمال عدم وصول بیشتر خواهد بود.

این روش نیز برای شرکتهایی که تعداد مشتری زیادی ندارند مناسب خواهد بود. چرا که تهیه جدول برای تعداد زیاد مشتریان بسیار سخت می شود.

شرکت هایی که از نرم افزارهای دریافت و پرداخت استفاده می کنند می توانند از این شیوه به خوبی استفاده کنند.  چرا که نگهداری اطلاعات مشتریان و تهیه گزارش از میزان مطالبات آنها توسط نرم افزار و در زمانی کم قابل انجام است.