حسابداری انبار به مجموع عملیاتی که جهت مشخص کردن قیمت موجودی انبار صورت می گیرد گفته می شود.این عملیات شامل مشخص کردن قیمت اسناد وارده به انبار و اسناد صادره از انبار می باشد. برای محاسبه بهای کالای صادره ابتدا باید وارده های انبار تعیین قیمت گردد.اسناد وارده انبار خود به چند بخش تقسیم می شوند.
حسابداری انبار اسناد خرید
در ساده ترین حالت قیمت خرید بر اساس فاکتور مشخص می شود و در صورتی که هزینه های دیگری نیز داشته باشد این هزینه ها را باید بر روی کالا سر شکن کرد. این هزینه ها معمولا هزینه های گمرکی، انبارداری، حمل، بیمه و … می باشد، که در بعضی مواقع حتی در زمان فروش کالا نیز بطور کامل مشخص نشده است. در این صورت تعیین قیمت حواله فروش نیز تا مشخص شدن قیمت نهایی وارده ممکن نیست.
حسابداری انبار اسناد انتقالی بین انبار
انتقال بین انبار ها معمولا بار ریالی برای بنگاه اقتصادی ندارد اما در حسابداری انبار حتما باید بهای تمام شده این اسناد نیز محاسبه شود، بهای سند وارده انتقالی به یک انبار، مبنای محاسبه اسناد صادره از آن انبار می باشد در این حالت ابتدا باید سند حواله انتقالی انبار مبدا تعیین قیمت گردد و بهای سند وارده به انبار مقصد برابر با سند حواله انتقالی انبار مبدا می باشد.
بهای تمام شده سند تولید
با توجه به اینکه تولید محصول نیز از نوع سند وارده می باشد پس تعیین قیمت محصولات تولیدی نیز یکی از وظایف حسابداری انبار می باشد.
یکی از مسائل پیچیده حسابداری انبار تعیین بهای تمام شده تولید می باشد. قیمت نهایی کالای تولید شده شامل هزینه مواد مصرفی، هزینه بسته بندی، هزینه حمل مستقیم کالا و سرشکن کردن سایر هزینه ها می باشد.تعیین هزینه های مستقیم تولید کار دشواری نیست اما برای تقسیم سایر هزینه ها نیاز به الگوریتم مشخصی داریم این الگوریتم می تواند بر اساس محصولات و مراکز تولید متفاوت باشد بطور مثال در یک فضای تولیدی که بیش از یک محصول تولید می شود جهت سرشکن کردن هزینه اجاره کارخانه می توان بر اساس فضای اختصاص یافته به هر محصول، بر اساس مقدار تولید هر محصول، بر اساس میزان فروش و یا … هزینه سرشکن گردد.پیش از وارد شدن به بحث بهای تمام شده محصول، هر مجموعه ابتدا باید این الگوریتم را برای تمام محصولات و تمام سرفصلهای هزینه خود تهیه کند و باید توجه داشت که بهای تمام شده تولید محصول یک رقم تخمینی است و هیچوقت یک عدد واقعی نیست.
با توجه به نامشخص بودن برخی هزینه ها در لحظه نمی توان بهای تمام شده تولید را محاسبه کرد و این امر حتما باید در بازه های زمانی مشخص صورت گیرد بطور مثال یک دوره سالانه.
بهای تمام شده کالای صادره
حسابداری انبار باید برای هر کالا هنگام خروج از انبار یک قیمت تعیین کند، این قیمت بر اساس چندین روش قیمتگذاری مشخص می شد، که مهمترین روشها به شرح زیر می باشد
اولین وارده اولین صادره(FIFO)
در این روش کالا به همان ترتیب که وارد انبار شده از انبار خارج می شود. با توجه به مثبت بود تورم معمولا این روش ارزش ریالی انبار را و سود فروش کالا را زیاد نشان میدهد.
آخرین وارده اولین صادره(LIFO)
در این روش آخرین وارده اول خارج می شود. در صورت در نظر گرفتن تورم مثبت در این روش ارزش ریالی انبار در این روش حداقل و سود فروش کالا نیز حداقل نشان داده می شود.لازم به یادآوری است که این روش مورد تایید دارایی نمی باشد و کمتر حسابداری از این روش قیمتگذاری استفاده می کند.
میانگین موزون
پر کاربردترین روش قیمتگذاری که مورد تایید تمام سازمانهای مالی در سراسر دنیا می باشد این روش است.برای محاسبه بهای هر قلم کالا موجودی ریالی همان زمان را تقسیم بر موجودی تعدای کالا می کنیم.
نرم افزار حسابداری و انبارداری بسیاری از موارد مطرح شده در این مقاله را پشتیبانی می کنند، و خود وظیفه محاسبات بهای تمام شده کالای صادره را بر عهده می گیرند. باید توجه داشت که ثبت دقیق اطلاعات برای محاسبه درست قیمت ضروری است. حتی تقدم و تاخر در ثبت رسید و حواله انبار می تواند در بهای کالای صادره از انبار تاثیرگذار باشد.
