سیستم بدهکار – بستانکار Debit\Credit مهمترین مفهوم در حسابداری دو طرفه Double entry محسوب می شود. این سیستم با وجودی که بسیار مفید و کاربردی است، اما در عین حال بسیار دشوار است. درک درست سیستم بدهکار – بستانکار تنها از عهده ی یک حسابدار با دانش و توانا بر می آید. نکته ی مهم این است که دو فاکتور زمان و هزینه به خصوص برای کسب و کارهای بزرگ بسیار مهم است و آنها دوست ندارند که زمان و سرمایه ی خود را بیش از حد صرف امور مالی و حسابداری کسب و کار خود نمایند. قوانین طلایی حسابداری، قوانین پیچیده حسابداری را به مجموعه ای از اصول تبدیل می کند که می توان به راحتی آنها را مطالعه و اجرا کرد. نحوه ی استفاده از سیستم در اینجا آمده است:
ابتدا نوع حساب را مشخص کنید
منظور از مشخص کردن نوع حساب، انتخاب از بین انواع حساب یعنی حساب واقعی، شخصی و اسمی است. قوانین طلایی حسابداری ایجاب می کند که در ابتدا نوع حساب مورد نظر را مشخص کنید. هر نوع حساب قاعده ای دارد که باید برای حسابداری تراکنش ها اعمال شود. اکنون قوانین طلایی را با هم مرور می کنیم:
بدهکار گیرنده، بستانکار دهنده
این اصل در مورد حسابهای شخصی استفاده می شود. وقتی به طور مثال شخصی مبلغی را به حساب یک شرکت یا سازمان واریز می کند، در واقع شامل جریان ورودی وجه نقد می شود و بنابراین شخص باید در دفاتر حسابها به عنوان بستانکار ثبت شود. عکس این نیز صادق است یعنی زمانی که شخصی مبلغی را از یک سازمان دریافت می کند در ستون بدهکار ثبت می شود. به همین دلیل است که گیرنده همواره باید به عنوان بدهکار و دهنده به عنوان بستانکار ثبت شود.
بدهکار آنچه وارد می شود، بستانکار آنچه خارج می شود
این اصل در مورد حسابهای واقعی اعمال می شود. حسابهای واقعی شامل ماشین آلات، زمین و ساختمان و غیره است، که به طور پیش فرض مانده ی بدهی دارند. هنگامی که شما دریافتی خود را در ستون بدهی وارد می کنید، در واقع به موجودی حساب خود اضافه می کنید. این دقیقا همان کاری است که باید انجام شود. به طور مشابه، وقتی یک دارایی مشهود از سازمان خارج می شود و شما آن را در ستون بستانکار وارد می کنید در واقع موجودی حساب خود را کاهش می دهید.
بدهکار تمام هزینه ها و ضررها، بستانکار کلیه درآمدها و سودها
این قانون زمانی اعمال می شود که حساب مورد نظر یک حساب اسمی باشد. سرمایه ی یک شرکت یک بدهی داخلی محسوب می شود، بنابراین به طور پیش فرض دارای مانده ی اعتباری است. وقتی همه ی درآمدها و سودها را در ستون بستانکار ثبت می کنید، سرمایه خود را افزایش می دهید و در نقطه ی مقابل با کسر هزینه ها و ضررها، سرمایه ی خود را کاهش می دهید. این دقیقا همان کاری است که باید برای حفظ تعادل سیستم انجام شود. قوانین طلایی حسابداری به هر کسی اجازه می دهد تا حسابدار باشد. آنها تنها باید انواع حساب ها را درک کرده و سپس قوانین را با جدیت به کار گیرند.