مفروضات حسابداری منشا اصول حسابداری و مبنای تهیه و تنظیم صورت های مالی را تشکیل می دهند . هر کدام از مفروضات حسابداری می تواند منشا یک یا چند اصل حسابداری می باشد .
مفروضات حسابداری ۵ تا است :
فرض تفکیک شخصیت – فرض تداوم فعالیت – فرض دوره مالی – فرض یا مبنای تعهدی و فرض واحد پولی ( واحد اندازه گیری )
در ادامه به بررسی این ۵ فرض می پردازیم.
۱- فرض تفکیک شخصیت
بر اساس فرض تفکیک شخصیت ، برای هر موسسه شخصیتی مستقل از مالک ( مالکان ) آن و همچنین مستقل از سایر موسسات موجود در جامعه در نظر گرفته می شود . فعالیت های مالی به اعتبار شخصیت حسابداری تجزیه و تحلیل و ثبت شده و صورت های مالی به منظور انعکاس وضعیت مالی و نتایج عملیات شخصیت مزبور تهیه و ارائه می گردند .
۲- فرض تداوم فعالیت
فرض تداوم فعالیت به این معنی است که عملیات موسسه در آینده قابل پیش بینی تداوم خواهد یافت و قصد انحلال یا توقف فعالیت آن وجود ندارد . این فرض بدان معنی نیست که موسسه دارای عمر نامحدود است ، بلکه حاکی از آن است که موسسه برای یک دوره زمانی کافی برای اجرای عملیات ، انجام قراردادها و ایفای تعهدات خود ، دوام و بقا خواهد داشت . براساس این فرض است که مبالغ پرداختی در یک دوره مالی کلا” به حساب هزینه منظور نمی شود ، بلکه بخشی از این پرداخت ها تحت عناوین مختلف دارایی به سال های بعد منتقل می گردد . بعلاوه ، طبقه بندی دارایی ها و بدهی ها به جاری و بلند مدت ( غیرجاری ) بر این فرض مبتنی است .
اگر فرض تداوم فعالیت حاکم نباشد ، تمایز بین اقلام جاری و بلند مدت ( غیرمجازی ) اهمیت خود را از دست می دهد . ثبت دارایی ها به بهای تمام شده نیز بر اساس فرض تداوم فعالیت صورت می پذیرد . اگر موسسه در حال تصفیه یا فروش باشد ، فرض تداوم فعالیت و اصل بهای تمام شده برای تهیه صورت های مالی مصداق ندارد و اقلام صورت های مالی به ارزش های جاری ( بازار ) در صورت های مالی منعکس می شوند .
حتما مقاله حساب تفصیلی شناور یا تفصیلی واحد چیست و چه کاربردی دارد؟ مطالعه کنید.
۳- فرض دوره مالی
نتایج واقعی عملیات موسسه را فقط در پایان اجرای عملیات و بعد از بستن سال مالی میتوان تعیین کرد. اما به دلیل نیاز مدیران و صاحبان موسسه و سازمان های بیرونی به داشتن اطلاعات در فواصل زمانی کمتر،عمر طولانی یک موسسه به دوره های زمانی مساوی کوتاه تر ، معمولا” یکساله ، تقسیم می شود و برای هر دوره گزارشهای مالی جداگانه ای ارائه می گردد . به این دوره زمانی اصطلاحا” “دوره مالی ” یا “دوره حسابداری ” می گویند . هر دوره مالی را که برابر یک سال کامل باشد سال مالی می گویند . انطباق سال مالی با سال تقویمی اجباری و الزامی نیست . مثلا” در ایران الزامی نیست که سال مالی از اول فروردین ماه شروع و به پایان اسفند ماه ختم شود . بهتر است سال مالی به نحوی انتخاب شود که پایان آن مصادف با دوران پائین ترین سطح فعالیت موسسه طی سال باشد . زیرا در این صورت قسمت حسابداری فرصت مناسبی را برای تکمیل عملیات حسابداری لازم در پایان سال مالی پیدا می کند .
۴- فرض یا مبنای تعهدی
فرض تعهدی یکی از زیربنائی ترین و مهمترین مفروضات حسابداری است . توسعه و گسترش حسابداری تا حد زیادی مدیون این فرض است . براساس فرض تعهدی درآمدها به محض تحقق و هزینه ها به محض تحمیل ، بدون توجه به زمان دریافت و پرداخت وجه نقد مربوطه ، شناسایی و ثبت می شوند . اغلب در متون حسابداری بجای عبارت فرض تعهدی از عبارت مبنای تعهدی استفاده می شود . مبنای تعهدی در مقابل مبنای نقدی قراردارد . در مبنای نقدی هر دریافت وجهی توسط شرکت که از ناحیه صاحبان شرکت یا وام دهندگان نباشد به عنوان درآمد و هر پرداخت وجهی توسط شرکت که به اشخاصی غیر از صاحبان شرکت یا وام دهندگان صورت پذیرد به عنوان هزینه تلقی می شود .
۵ – فرض واحد پول ( واحد اندازه گیری )
فرض واحد پول به این معنی است که آثار و نتایج کلیه معاملات و عملیات مالی موسسه باید برحسب پول ، اندازه گیری و گزارش شود . از آن جا که پول وسیله مبادله و مقیاس مشترک اندازه گیری ارزش در کلیه مبادلات اقتصادی است ، در حسابداری نیز معاملات و عملیات مالی و رویدادهای دارای اثر مالی بر حسب واحد پول به عنوان مقیاس مشترک ، اندازه گیری و گزارش می شود .
البته اموال مختلف را به مقیاسهای متفاوتی از جمله زمین را با متر مربع ، سیمان را با کیلو و بنزین را با لیتر می توان اندازه گیری نمود . اما اگر ترازنامه ای تهیه کنیم که در آن هر کدام از اموال فوق با مقیاس مذکور ارائه شده باشند آیا این ترازنامه قابل استفاده است ؟
به دلیل همین محدودیتهاست که در حسابداری ، واحد پول ( مثلا” ریال ) به عنوان مقیاسی که بین همه معاملات و عملیات مالی مشترک است ، مبنای ثبت قرار می گیرد.
